Locatie:
Meppen
Locatie: Bosrand Mepperdennenweg - Mr. H. Grepepad
Geflankeerd door een tweetal kleinere zwerfkeien met daaromheen
een drietal buitenaards aandoende 'reuzeninsecten' van steen en
hout (zwerfsteenkunst) staat aan de rand van een grasveldje een
opvallend grote kei van graniet.
De steen is rechtop gezet omdat hij liggend maar ca. 75 cm hoog zou
zijn. Rechtopstaand meet hij 3.70 meter! De grootste breedte bedraagt
2.19 meter. Het geschatte gewicht is bijna 10 ton.
Als herinnering aan de markescheiding werd op 15 februari 1967
op de markegrond van Meppen een grote Drentse zwerfsteen
geplaatst. Deze 'dikke stien' is van oorsprong een markesteen. Sinds
mensenheugenis vormde de kei op het uitgestrekte Mepperveld
een vertrouwd oriënteringspunt. Bij het in cultuur brengen van
het heideveld in de jaren dertig van de vorige eeuw eeuw wist
men niets beters te doen dan een groot gat te graven waar
de zwerfkei in begraven werd. Echter, de herinnering aan de
grote markesteen bleef leven. Een dertig-tal jaren later besloot
men de kei op te graven en naar het dorp te te verplaatsen. De
komst van de 'lange Möpper, zoals de steen genoemd werd,
( 4,5 meter lang en 17 ton zwaar) werd op 17 maart 1967 op een
feestavond in Hotel Nijhoving gevierd.
 |
 |
De grote markesteen van Meppen. De kei is aan de voorzijde volkomen vlak. De achterzijde ziet er bepaald anders uit. |
De Markesteen in Meppen is een scherpkristallijne, zwakporfirische biotietgraniet. Scherpkristallijn wil zeggen dat de afzonderlijke mineraalkorrels goed van elkaar te onderscheiden zijn. Mogelijk komt de granieten kei uit de provincie Blekinge of Smaland in Zuid-Zweden. |
Hoewel bij de kei vermeld staat dat hij 4,5 meter lang is en ruim 17 ton
zwaar, klopt dit niet. Hij flink deel van de steen zou dan wel in de grond
moeten steken. Ook het gewicht is te ruim geschat.
De kei is van graniet. Zijn kenmerken wijzen in de richting van een
Blekinge- of Smålandgraniet uit Zuid-Zweden. Het gesteente is zwakporfirisch
door de aanwezigheid van een gering aantal verspreide, tot 5cm grote
kaliveldspaateerstelingen. Als donker mineraal zijn talrijke zwarte schubjes
van biotiet aanwezig. Hier en daar bevat de graniet donkere insluitsels.
De kei vertoont aan de achterzijde duidelijk schaalvormige verwering. De
steen schilfert daar in grote plakken af. Deze verweringsvorm komt bij
granieten meer voor. Ook toont de kei grote breuken. Kortom, het is een
grote kei, maar wel een op zijn retour.
 |
 |
De steen van Meppen toont aan de achterzijde overduidelijk dat de kei op zijn retour is. Door verwering zijn in het verleden, maar ook recent nog grote schaalvormige plakken graniet losgeraakt. |
De Markesteen vormt met zijn twee aanpalende zwerfkeien een ensemble met een kunstwerk, dat uit een drietal gestyleerde, grote op insecten gelijkende figuren bestaat. |
Gees
Locatie: Dorpsstraat in Gees, ter hoogte van restaurant 'De zwerfkei'.
Op een kleine verhoging staat in een tuin langs de Dorpsstraat van Gees
een groot zwerfblok van graniet. De onderzijde van de kei wordt enigszins
aan het oog onttrokken door een buxushaag. De omvang van de steen
maakt dit gemis ruimschoots goed. Hij steekt ruim boven het groen uit,
waardoor hij vanaf de straat niet te missen is.
De sterk afgeronde kei is een graniet uit de Zuid-Zweedse provincie Småland.
Het is een porfirisch type met tot 2cm grote eerstelingkristallen van kaliveldspaat.
De steen is door verwering sterk gebleekt. Begroeiing met algen en
korstmossen maakt dat van de granietstructuur bar weinig te zien is, een
euvel overigens waar veel grote zwerfblokken in Drenthe aan lijden. Eigenlijk
onbegrijpelijk dat wij zo nonchalant met geologisch erfgoed omgaan.
Een jaarlijkse schoonmaakbeurt met een hogedrukspuit doet wonderen en
laat bezoekers zien waarom het werkelijk gaat: een ijstijdkei met een spannend
verhaal dat door zijn kleur en zijn structuur wordt ondersteund. Maar als het
gezicht daarop ontnomen wordt...
De korstmosbegroeiing is de reden waarom alleen aan de zijkant van de kei
hier en daar te zien is dat we met een porfirische graniet te doen hebben.
De kei van Gees is een gidsgesteente, maar onbekend is uit welk deel van
de Zuid-Zweedse provincie Småland hij afkomstig is.
Afmetingen: 3.30x2.30x1.90 meter. Geschat gewicht: ruim 24 ton.
 |
 |
Zwerfblok van Smalandgraniet - Gees (Dr.) |
Smalandgraniet, detail - Gees (Dr.).Lichtblauwe kwarts en licht rood-grijze kaliveldspaateerstelingen, vergezeld van zwarte biotietspikkels bestempelen de kei tot gidsgesteente. |
Echten
Locatie: Langs de Zuidwolderweg in Echten
De grote zwerfkei in het landelijke Echten is niet te missen. In een bocht
van de weg staat een rechtop gezette kei met een opvallend driehoekige
vorm. Het metalen bordje op de steen laat ons weten dat het de 'Naoberkei'
is. De namen die erop vermeld staan zijn waarschijnlijk de personen die
ervoor gezorgd hebben dat de steen op zijn plaats is gezet. Noabers
zijn buren/dorpsgenoten die gezamelijk werkzaamheden verrichten,
vroeger meestal voor een ander dorpspersoon, tegenwoordig meer
voor het algemeen dorpsbelang.
Het bordje vermeldt dat het een Salagraniet betreft, uit Midden-Zweden.
De determinatie berust echter op een misverstand. De kenmerken van de
steen wijzen in een heel andere richting. Jammer genoeg is het geen
gidsgesteente, hoewel de herkomst heel goed in Midden-Zweden zou kunnen
liggen. De steen is een sterk gedeformeerde graniet met duidelijke
gneisachtige kenmerken. Meer een gneisgraniet dus. Kwarts is rijkelijk
aanwezig, maar is goeddeels vergruisd. De kaliveldspaat vormt iets grotere,
vaak roodachtig gekleurde eerstelingen in het overigens grijsachtige gesteente.
Afmetingen: 2.60x1.30x3.00 meter. Geschat gewicht: Ruim 16 ton.
 |
 |
De 'Noaberkei' , een gneisgraniet aan de Zuidwolderweg in Echten (Dr.). |
Zeven Echtense noabers brachten de kei naar zijn huidige standplaats. |
Ruinen
Locatie: Zuidwolderweg 7, halverwege Echten en Ruinen.
Op de hoek van de hoofdweg en een keienweg heeft men een opvallend
grote kei neergezet. Zoals de meeste is ook deze van graniet, hoewel
vrij sterk gedeformeerd. Voor zover te beoordelen, hebben we hier met
een Smålandgraniet te maken. Onbekend is echter uit welk deel van
Småland de kei afkomstig is.
Afmetingen: 2.60x1.20x2.50 meter. Geschat gewicht: ruim 12,5 ton.
 |
Zwerfblok van Smalandgraniet tussen Ruinen en Echten (Dr.). |
Ruinen
Locatie: Schapenstreek 5
Geen grote kei, maar een indrukwekkende verzameling kleine en grote
zwerfblokken, die verspreid over een groot oppervlak de tuin van de
bed-and-breakfast boerderij van de fam. Strijker aankleden.
De tuin is met behulp van honderden keien landschappelijk aangelegd.
Zwaartepunt is een verdiept aangelegde pseudo-rivierbedding,
geflankeerd door tientallen vooral indrukwekkende steenblokken.
Schoongespoten en voorzien van enige informatie en naambordjes bij
de zwerfkeien zou Drenthe een prachtige tweede keientuin rijker kunnen
zijn, waarmee Ruinen in toeristisch opzicht zou kunnen scoren.
Voor liefhebbers van de Drentse geologische geschiedenis is de
keienverzameling interessant omdat de samenstelling van de keien
duidelijk afwijkt van die in de Keientuin van Borger. Zo ontbreken de
karakteristieke roodachtige rapakivigranieten uit het Hondsruggebied
hier goeddeels. In plaats daarvan zien we vooral veel steensoorten
afkomstig uit Zweden.
Afmetingen: talrijke zwerfblokken van een kubieke meter en meer.
Geschat totaalgewicht: een paar duizend ton.
 |
 |
Aan de Schapenstreek nr. 5 in Ruinen bevindt zich een indrukwekkende keientuin met vele honderden kleine en grote zwerfblokken. |
Op een heuveltje achteraan in de tuin liggen een aantal grote jongens van een kubieke meter en meer. |
Dalerveen
Locatie: De Lichtenburg 2 (verlengde van de Dalerveensestraat)
De inrit naar het loonbedrijf Meppelink wordt aan weerszijden gemarkeerd door
twee grote zwerfblokken. De linker zwerfkei kwam te voorschijn bij het
uitgraven van de bouwput van de woning, de andere kei is afkomstig uit de directe
omgeving.
De twee keien zijn van verschillende signatuur, het exemplaar links van de inrit is
een graniet. Vermoedelijk hebben we hier te maken met een Smålandgraniet,
maar zeker is dit niet. De steen meet 2.20x2.00x1.40 meter. Het geschatte gewicht
bedraagt bijna 10 ton.
De steen rechts van de inrit is een gneisgraniet met pegmatietpartijen erin. Hoewel
eveneens fors van omvang is hij toch kleiner dan zijn buurman. De steen meet
2.00x1.20x1.20 meter. Zijn gewicht bedraagt ca. 4700kg.
 |
 |
De grootste van de twee zwerfblokken in Dalerveen is van Smalandgraniet uit Zuid-Zweden. |
De kei aan de andere zijde van de inrit is een grove gneisgraniet met partijen pegmatiet. |
Dalen
Locatie: Emmerweg, achter het gemeentehuis
Opgenomen in plantenstruweel ligt op de hoek van de Emmerweg naar
het gemeentehuis een groot zwerfblok van rode Växiögraniet (deze naam is niet langer in gebruik. Beter is te spreken van smalandgraniet). Dit is een
veel voorkomend type roodachtiggrijze graniet, afkomstig uit de Zuidzweedse
provincie Småland.
De steen toont op een paar afgeschuurde vlakken duidelijke gletsjerkrassen.
De hoek die de vlakken met elkaar maken bestempelen de kei tot een zgn.
ijskanter.
 |
 |
De grote granieten kei aan de achterzijde van het gemeentehuis in Dalen is een roodachtige smalandgraniet uit Zuid-Zweden. |
Op het oppervlak van de steen zijn duidelijke gletsjerkrassen zichtbaar. Ze komen voor op twee afzonderlijke vlakken, die een hoek met elkaar vormen. De steen is dus een ijskanter. |