Keigoed die zwerfstenen!
Maar wat deed en doet men er mee?
Zwerfkeien zijn populair, al jarenlang. Tuincentra laten zich voor zwerfkeien goed betalen. En dan mag je blij zijn dat het om echte zwerfstenen gaat en geen pseudo's uit het buitenland.
Zwerfstenen gebruikt men vandaag de dag vooral in tuinen, bij het aanleggen
van een rotstuin of vijver, bordermarkering of om er een muurtje van te maken.
Grote zwerfblokken doen het goed als zichtobject, vooral op markante punten
en bij particulieren in voortuinen. De tijd is voorbij dat boeren blij waren als je
keien zocht op hun land. Nu ze geld waard zijn zoeken zij ze zelf wel…
Zwerfkeien vormden gisteren, in vorige eeuwen en zeker ook in de prehistorie
een gewilde grondstof. Eeuwenlang waren ze in Noord-Nederland de enige
bron van hardsteen. Talrijke oude kerken in Noord-Nederland staan op
fundamenten van zwerfstenen. Kleine zwerfkeitjes gebruikte men samen met schelpkalk en steenafval als een soort Romeins beton voor de vulling van de dikke bakstenen muren van kerken en torens.
Het zoeken naar zwerfstenen kostte niet veel moeite. Drenthe met de Hondsrug
voorop lag er vol mee. En dat niet alleen, de makkelijke bereikbaarheid van de
zwerfkeien in hunebedden maakte dat men ze vooral daar vandaan haalde.
Zo'n 25 hunebedden in Noord-Nederland zijn als steengroeve gebruikt en op die manier volkomen
gesloopt. De kleinere stenen nam men eenvoudig mee, de grotere steenblokken
maakte men met steenhouwersgereedschap of simpelweg met buskruit een kopje
kleiner. En over buskruit gesproken, met zwerfkeien is ook oorlog gevoerd, maar
dat is een verhaal apart.
De laatste jaren komen bij grootschalige wegwerkzaamheden soms flinke
aantallen grote zwerfstenen te voorschijn. Het laatst gebeurde dit bij de
reconstructiewerkzaamheden van de N34 en N33 op de Hondsrug bij Gieten en verder bij Gasselte
en Borger. De zwerfblokken werden door de aannemer apart gehouden en zijn
later gebruikt als 'straatmeubilair' om de rotonde bij Borger aan te kleden.
Een flink aantal grote keien kreeg een plaats in de Keientuin bij het
Hunebedcentrum in Borger. Zo blijven de stenen in het gebied waar ze gevonden
zijn en vormen ze een authentiek en tegelijk ook een opvallend element in het
dorpsbeeld van de esdorpen op de Hondsrug.
Elders heeft men zwerfstenen gebruikt om er een blijvende bestemming als
keienmomument van te maken. Zwerfkeien met een opvallend uiterlijk of met
een bijzondere structuur worden niet zelden gebruikt als verfraaiend element
bij gebouwen, op binnenpleinen e.d.
Bijzonder fraai uitverweerde geplooide migmatietgneis - Provinciehuis Drenthe.
Kortom, over de toepassingen van zwerfstenen valt veel te vertellen en
ook te zien. In een aantal hoofdstukken leest U daar meer over.