Het landschap van Noord-Nederland is voor een belangrijk deel

gekneed en geboetseerd door het ijs in de voorlaatste ijstijd.
 

Hoewel er sprake is van veel afwisseling, oogt ons landschap toch

wat ingetogen. Natuurlijk, we hebben bossen, heidevelden,

prachtige beekdallandschappen en zelfs bergen.

Tenminste, zo noemen we die laatste. In Oost-Groningen, op de Duitse grens,

ligt de Hasseberg, en in de stad Groningen kennen we de Kempkensberg.

Beide bergen zijn maar liefst 13 en bijna 8 meter hoog!
 

Voor berglandschappen of indrukwekkende rotspartijen moeten

we in het buitenland zijn. In Nederland komen die niet voor. Wij

moeten het voornamelijk doen met een vlak of een hooguit iets

heuvelachtig landschap van klei, veen en zand.

Valt er zonder bergen en rotsen op geologisch gebied in ons land

dan niets te beleven? Zeker wel, en vaak nog meer dan we zo op

het oog vermoeden.
 

Balloërveld met struikheide en een dekzand depressie uit de laatste ijstijd.	Oosthelling van de Hondsrug bij Kostvlies (Dr.) met op de achtergrond het Hunzedal.	Pingoruïne in het Mensinghebos bij Roden. Pingo's (=ijsheuvels) ontstonden hier in de laatste ijstijd.

De grond onder onze voeten bestaat uit afzettingen van klei, veen,

zand, keileem of mengsels daarvan. Ooit zijn die ontstaan onder

invloed van weer, wind, water en ijs. Als je de taal waarin ze

geschreven zijn  machtig bent, dan zijn ze te lezen als de bladzijden

van een boek.

Helaas is het boek van onze bodem niet compleet. Er ontbreken

bladzijden. Ook de leesbaarheid van de pagina's laat hier en daar

te wensen over. Niettemin vormt de opbouw van de ondergrond

een archief waaruit boeiende verhalen zijn af te leiden. Hoe ging

het er hier aan toe, duizenden, ja zelfs honderdduizenden jaren

geleden, welke dieren leefden hier, en was het echt zo koud als

men wel eens beweert?

In deze verhalen spelen ijstijden, landijs en poolklimaat een

belangrijke rol, met figuranten als bodemplooiingen, gestuwde,

zwerfstenen, vorstscheuren en pingoruïnes.

Ook de levensloop van een enorme oerrivier, honderdduizenden

jaren terug, is een bijzonder verhaal om te lezen. Aan zijn bestaan

worden we in Noord-Nederland nog iedere dag herinnerd als we de

kraan open draaien.
 

Terug