De meeste vulkanen op aarde zijn van dit type, hoewel ze lang niet alle
een symmetrische kegelvorm bezitten. Stratovulkanen bezitten een
gecompliceerde bouw met aan de top een centrale krater.
Stratovulkanen zijn opgebouwd uit een afwisseling van lavagesteenten en los
uitgeworpen materiaal, zoals vulkanisch as, vulkanische bommen en
losse lavablokken. Dit losse materiaal bepaalt in feite ook de maximale
hellingshoek en daarmee de karakteristieke kegelvorm van de vulkaan.
Stratovulkanen zijn door hun vorm en vaak indrukwekkende hoogte
vrijwel bij iedereen bekend.
![]() |
Model van een vulkaan |
Naar mate een stratovulkaan groter wordt vloeit bij uitbarstingen de
lava vaak niet meer uit de hoofdkrater, maar baant zich door lagen los materiaal een weg
naar buiten aan de voet of op de flanken van de vulkaan. Zo ontstaan in de loop van de tijd gecompliceerde
vulkanische massieven.
![]() |
Uitbarsting van de Etna. Veel erupties van deze zeer actieve vulkaan in Zuid-Italië vinden plaats uit openingen op de flanken van deze vulkaan. |
Stratovulkanen komen het meest voor langs de randen van aardkorstplaten,
waar zware oceanische aardkorst door subductie het aardbinnenste in
verdwijnt. De meeste stratovulkanen komen daarom voor langs de
randen van de Grote Oceaan, die ook wel de ‘ring van vuur’ wordt
genoemd. De beroemdste stratovulkaan is de Fuji in Japan, de heilige
berg van Japanners. Deze vulkaan bezit een prachtige regelmatige vorm.
Een andere, minstens zo bekende vulkaan van dit type is de 5895m hoge
Kilimanjaro in Centraal Oost-Afrika. De Kilimanjaro vormt de grootste
vrijstaande berg op land op aarde. Dichterbij kennen we de 3700m hoge
vulkaan Teide op Tenerife. Feitelijk is het grootste deel van dit
Canarische eiland onderdeel van dezelfde stratovulkaan, die op de bodem van de Atlantische oceaan is ontstaan. De vorm en
de omvang is vanuit het vliegtuig heel goed te zien.
![]() |
![]() |
Cotopaxi, een fraai voorbeeld van een stratovulkaan in Equador. | Kilimanjaro, een samengestelde stratovulkaan met een afgeplatte top in Oost-Afrika. |
![]() |
![]() |
Mount Taranaki, een stratovulkaan in Nieuw-Zeeland. | De meest bewonderde stratovulkaan is misschien wel de berg Fuyi in Japan. |
Het gedrag van stratovulkanen is onvoorspelbaar. Ze zijn soms
honderden jaren achtereen niet actief. De meeste barsten op een
explosieve manier uit met grote verwoestingen door aswolken,
pyroklastische stromen en lavauitvloeiingen.
![]() |
![]() |
De Vesusius is een actieve stratovulkaan die in historische tijd al verschillende malen is uitgebarsten. Zeelieden namen in vroeger jaren op hun reizen naar de Middellandse Zee vaak een schilderij van een uitbarstende Vesuvius mee naar huis. Naar believen kon daarop het eigen schip worden afgebeeld. | Uitbarsting van de Soufriere, in 1997, op het zuidelijke deel van het eiland Montserrat in het Caraïbisch gebied. De 915m hoge stratovulkaan barstte na vierhonderd jaar rust met zeer veel geweld uit. De uitbarsting werd in de jaren daarvoor voorafgegaan door reeksen aardschokken. |