La Palma, luchtfoto

Op de foto is aan de groene bananenplantages te zien dat deze zijn aangelegd op een oude abrasievlakte, die door tektonische oorzaken boven zeeniveau is komen te liggen. De steilrand die de groene kustvlakte in het oosten begrenst is het oude kustklif, waar ooit zeewater tegen aan klotste. De twee vulkanen op de zuidpunt van het eiland zijn die van San Antonio en Tenegua

 


La Palma vormt samen met El Hierro de meest westelijk gelegen eiland van de Canarische archipel. Beide eilanden zijn in geologisch opzicht ook het jongst. Het vulkanisme op La Palma is nog springlevend. Uit de lucht gezien valt op dat het eiland peervormig is met de grootste breedte in het noorden.

 

De afgelopen 500 jaar vonden op La Palma zeven vulkaanuitbarstingen plaats, waarvan de laatste in 1971. Van 26 oktober tot 28 november in dat jaar barstte in het zuiden van het eiland de vulkaan Tenegua uit. Hierbij viel één dode te betreuren. Een inwoner, een man, kwam door verstikking om het leven. Bij de eruptie werd veel los materiaal uitgestoten, dat in de omgeving van de vulkaan terecht kwam. Toen de hevigste gasdruk wat afgenomen was, stroomde er ook lava uit de krater. De enigszins visceuze basaltlava stroomde langzaam zuidwaarts, richting zee. De zuidpunt van het eiland veranderde hierdoor in een desolaat, zwartgekleurd, vrijwel onbegaanbaar landschap. Het lavaoppervlak is bijzonder ruw en brokkelig (Aa-lava). 

 

 

 

Het vulkanisme op La Palma is nog springlevend, maar recent traden uitbarstingen alleen op in het zuiden van het eiland. Meer naar het noorden is het vulkanisme slapend en in het uiterste noorden zelfs dood.

De meest recente uitbarsting op La Palma vond plaats in 1971. Gedurende twee dagen in november barste de vulkaan Tenegua op de zuidpunt van het eiland uit. Het landschap veranderde door het uitvloeien van basaltische lava in een donker gekleurd, onbegaanbaar' maanlandschap (zie de luchtfoto hierboven). De lava vloeide uit tot in zee.

Sinds 1971 is alle vulkanische activiteit van de Tenegua verdwenen. Het landschap rond de vulkaan is volkomen onbegroeid en is voor een belangrijk deel bedekt met losse basaltische producten, zoals vulkanisch as, lapilli, vulkanische bommen en lavaslakken. Tijdens heftige eruptiefasen spoten fonteinen van lava vele tientallen meters de lucht in en raakte de omgeving van de vulkaan bedolven onder bovengenoemde losse producten.

Op al wat oudere afzettingen van lapilli en vulkanisch as is een schaarse begroeiing aanwezig van met name succulenten (Euphorbia's). Deze planten zijn aan een droge, voedselarme leefomgeving aangepast.



La Palma is in het noorden het hoogst. Hier vind je de hoogste bergtoppen als Roque de los Muchachos (2426 m), Pico de la Cruz (2351 m), Piedra Llana (2321 m) en Pico de la Nieve met 2239 m. Deze toppen markeren min of meer de rand van de grote Caldera de Taburiente. In topografisch opzicht is deze enorme depressie een van de indrukwekkendste en opvallendste geologische structuren in de Canarische archipel. De Caldera de Taburiente is een grote 'krater', 5 km breed en ruim 2 km diep. Hoewel de naam anders suggereert en vaak zo in brochures en boeken wordt vermeld, is de Caldera de Taburiente niet van vulkanische oorsprong. De enorme kraterachtige depressie is een erosieverschijnsel. Bij de vorming en uitbouw werd het vulkaaneiland ca. 2 miljoen jaar geleden zo instabiel dat aardverschuivingen plaats vonden. Hierbij is een enorme hoeveelheid vulkanisch gesteente langzaam of in één snelle beweging, dat is niet duidelijk, in zee weggegleden. Na deze dramatische gebeurtenis heeft erosie de enorme schijnkrater in het landschap nog dieper en groter gemaakt.

 

 

Roque de los Muchachos, gezien vanaf Roque Palmero in het noorden van La Palma. Bij Muchachos sta je op het dak van het eiland op een hoogte van 2426m.

Het hoogste punt op La Palma is met de auto makkelijk te bereiken. Een vrij brede geasfalteerde weg voert naar de top van het eiland. Onderweg zijn langs de stijgende weg prachtige, kleurige vulkanische gesteenten ontsloten.

Het hoogste punt van Roque de los Muchachos is alleen te voet bereikbaar. Vanaf de parkeerplaats voert een makkelijk te belopen stenen pad naar boven. De begroeiing is schaars. De  oude basaltafzettingen zijn sterk verweerd en bruinrood geoxideerd.

Het Observatorium Roque de los Muchachos is voor de astronomie een belangrijke waarnemingsplek. De klimatologische omstandigheden zijn hier bijzonder gunstig omdat atmosferische luchttrillingen vrijwel afwezig zijn. Een groot aantal Europese landen hebben hier telescopen opgesteld.

In de oude bruinrood gekleurde basaltrotsen langs de rand van de Caldera de Taburiente zijn verschillende toevoerspleten (feeder dikes) zichtbaar waarlangs in de toen aanwezige vulkaan basaltmagma werd aangevoerd.

La Palma staat bekend om zijn goede wandelmogelijkheden, met op verschillende plaatsen prachtige uitzichten en indrukwekkende rotsformaties. Hier bij Torre del Time, in de buurt van Los Muchachos voert het wandelpad voorbij aan een imponerende massieve lavamuur van grijsverweerde basalt. De oranjerode gekleurde afzetting daaronder bestaat uit lapilli en vulkanisch as die beide door de hitte van de bovenliggende basalt rood gebakken zijn.

Vanaf Roque de los Muchachos is het uitzicht op de vulkanische cumbre naar het zuiden van het eiland indrukwekkend. De deels beboste rotswand op de foto is de steile rotswand van Caldera de Taburiente.

Vanaf de 2351 meter hoge Pico de la Cruz, in het noorden van La Palma heeft men een prachtig uitzicht over grote delen van het eiland.



Caldera de Taburiente is omgeven door een hoog en ruig berglandschap met hoge pieken. De zuidrand van de caldera wordt gedomineerd door Pico Benejado (1854 m). Hier, bij La Cumbrecita, bevindt zich ook een uitzichtpunt dat makkelijk bereikbaar is. Het uitzicht over de caldera met zijn ruige bergwanden is fascinerend. Naar het zuidwesten gaat de caldera over in de Barranco de las Angustias. Via de meestentijds droge rivierbedding in de barranco is het goed mogelijk om de caldera te voet binnen te wandelen. Van hieruit kan men prachtige wandelingen maken.

 

Aan de zuidzijde wordt de caldera begrensd door een noord-zuid verlopende bergkam. Het noordelijke deel van deze kam is de Cumbre Nueva. De scherpe bergkam die het eiland in een westelijke en een oostelijke helft verdeelt, is waarschijnlijk ontstaan doordat in het verleden langs de flanken ook bergstortingen en/of aardverschuivingen hebben plaatsgevonden, waarschijnlijk in dezelfde tijd als waarin de Caldera de taburiente werd gevormd. In zuidelijke richting gaat de Cumbre Nuovo over in de Cumbre Vieja. Met name op dit zuidelijke kamgedeelte vonden in historische tijd veel vulkanische erupties plaats. De namen van beide bergkammen zijn vanuit dit oogpunt wat ongelukkig gekozen. Het landschap van Cumbre Vieja is door zijn recente vulkanische uitbarstingen jonger dan de Cumbre Nuovo. Alle uitbarstingen in het geologisch recente verleden zijn gekoppeld aan de noord-zuid verlopende Cumbre Vieja riftzone. Langs deze breukzone komen meer dan 120 vrij jonge eruptiepunten voor. Over beide cumbres zijn wandelroutes aangelegd met vooral op de Cumbre Vieja spectaculaire vulkaangezichten.

 

 

Het Nationaal park Caldera de Taburiente is inmiddels wereldberoemd. De erosiekrater is met zijn grillige, zeer steile rotswanden en zijn omvang zonder twijfel het meest opmerkelijke landschap binnen de Canarische archipel. Voor toeristen is het een zeer aantrekkelijk gebied om te wandelen.

Caldera de Taburiente gezien vanaf de vulkaan Birigoyo. Het enorme kraterachtige landschap heeft een doorsnede van ruim tien kilometer met rotswanden die meer dan 2000 meter vanaf de dalbodem steil omhoog rijzen. De veronderstelling eerder dat Caldera de Taburiente een enorme vulkanische krater zou zijn, blijkt niet waar te zijn. De 'krater' is ontstaan door erosie. In het verleden is hier een enorme gesteentemassa langzaam of snel in zee afgegleden. 

Caldera de Taburiente is via wandelpaden makkelijk te bereiken. Je kunt kilometers lange wandelingen maken. Indrukwekkend is de toegang tot de erosiekrater via Barranco de Angustias. Hier loopt men over een gravelweg/pad langs steile rotsformaties, die vaak blauwgroen tot grijsgroen gekleurd zijn. Hier zijn de oudste vulkanische gesteenten van La Palma ontsloten, inclusief zeer oude kussenbasalten die oorspronkelijk onder water in zee zijn gevormd. Opheffing van het eiland en diepe erosie heeft deze miljoenen jaren oude vulkanische gesteenten blootgelegd.

De Cascada de Colores ligt in het hart van Caldera de Taburiente en is alleen te voet te bereiken, een wandeling van ongeveer 5 uur. La Palma is door zijn ligging en ook door zijn hoogte een van de vochtigste eilanden van de Canarische archipel. Er komen zelfs watervallen voor. De gekleurde waterval in de erosiekrater dankt zijn kleur aan het hoge ijzergehalte van het water. Het is een van de mooiste watervallen van Spanje.


 

Caldera de Taburiente is eigenlijk een groot litteken in het noorden van La Palma, waarbij in de steile rotswanden tal van vulkanische gesteenten en structuren zichtbaar zijn. Het zijn gesteenten die geologisch lang geleden ontstaan zijn, toen op dit deel van het eiland nog een grote vulkaan aanwezig was met een geschatte hoogte tussen 2500 en 3000 meter. En dan te bedenken dat deze verdwenen Taburiente vulkaan nog een voorganger had die minstens zo groot moet zijn geweest. In de kale basaltische rotswanden zijn tal van grijze gangen zichtbaar. Het zijn doorsneden van spleten in het toenmalige vulkaanlichaam, waarlangs gloeiend heet gesmolten basaltmagma naar boven werd getransporteerd.

Barranco de Angustias vormt vanaf zee de toegang tot Caldera de Taburiente. Het is een avontuurlijk en bij tijden ook indrukwekkend traject dat langs allerlei bijzondere en soms ook prachtige door de tijd veranderde gesteenten voert.

In Barranco de Angustias zijn zeer oude omgezette basaltgesteenten ontsloten. Van tijd tot tijd stroomt er water door de barranco. Het meegevoerde puin slijpt en polijst a.h.w. de rotsgesteenten. Op de foto zijn fraai afgesleten groengrijze kussenbasalten zichtbaar. Kussenbasalt vormt onregelmatige stapelingen van basalt die aan kussens herinneren en die onderzees zijn gevormd. Dat deze miljoenen jaren oude kussenbasalt nu aan het oppervlak ligt komt doordat het noordelijke deel van La Palma door vulkanotektonische oorzaken gekanteld is en is opgeheven. De kussenbasalt is plaatselijk doorsneden van donkere basaltgangen. Foto: F v/d Beemt-Assen.

In deze rotspartij van kussenbasalt in Barranco de Angustias valt goed te zien hoe de afzonderlijke 'kussens' van basalt die onder water zijn ontstaan, op een karakteristieke wijze op elkaar gestapeld zijn.



Het ontstaan en ontwikkeling van La Palma is volkomen vergelijkbaar met die van de andere eilanden. Tijdens het Plioceen ontstond op de bodem van de Atlantische Oceaan een schildvulkaan door het uitvloeien van grote hoeveelheden basaltische lava. Deze lava kwam in contact met het koude zeewater, waarbij karakeristieke formaties van kussenlava gevormd werden. Deze primaire schildvulkaan op de oceaanbodem groeide uit tot een steeds hoger wordende seamount, waarin door oppersingen van magma vulkanische pluggen van gabbro en domes van trachiet ontstonden. Door het opdringen van magma in toevoerspleten ontstonden zeer talrijke gangzwermen in het vulkaanlichaam. Op de oudere delen van het eiland zijn deze gangen met hun harde stollingsgesteentenop veel plaatsen in het landschap als muren uitgeprepareerd. Door deze inpersingen van magma is het eiland onder een hoek van 45 tot 50 graden naar het zuidwesten gekanteld en tegelijkertijd opgeheven. Deze magmatische activiteiten op het eiland werden gevolgd door een periode waarin weinig vulkanisme optrad. Vanaf ca. 1,7 miljoen jaar geleden volgde een nieuwe reeks uitbarstingen, als gevolg waarvan het eiland boven water uit rees. La Palma was hiermee als eiland geboren.

 

 

In het noorden van La Palma zijn de oudste gesteenten ontsloten. Als gevolg van miljoenen jaren lange verwering zijn langs de kust indrukwekkende steile rotswanden gevormd, die vaak loodrecht vanuit zee honderden meters omhoog rijzen.  

Playa de Nogales aan de noordkust van La Palma. Door de branding van de oceaan zijn steile rotskliffen van soms honderden meters hoogte ontstaan. In de rotswanden zijn tientallen afzonderlijke basaltlagen zichtbaar. Iedere basaltlaag is het gevolg van een vulkanische eruptie. Soms komen tussengeschakelde as- en lapillilagen voor die door de hitte van de bedekkende basalt destijds oranjerood gefrit zijn.

Oostelijk van La Fajana in het uiterste noordoosten van het eiland is op de harde basaltrotsen van Punta Cumplida ten behoeve van de scheepvaart een vuurtoren gebouwd.

Door de eeuwig durende branding van oceaangolven worden op de duur zelfs de hardste gesteenten afgebroken. Ook het weerstandsbestendige basalt is niet bestand tegen het beukende zeewater. Vooral na stormweer breken de golven op een spectaculaire wijze tegen de rotsen van Punta Cumplida in het noordoosten van La Palma.

 

Tijdens zijn eerste periode als eiland maakte La Palma in vulkanologisch opzicht woelige tijden door. Op het onderzees gevormde fundament produceerde een explosief type vulkanisme naast veel lava ook zeer veel vulkanoclastische producten. Op het noordelijke deel van het eiland ontstonden in de periode van 1,7 - 1,23 miljoen jaar geleden een aantal elkaar opvolgende vulkanen. In deze periode zag ook de hoge stratovulkaan Garafia het levenslicht. Deze kegelvormige vulkaan moet ca. 2000 - 3000 m hoog zijn geweest. De steile flanken die het gevolg waren van de snelle groei van de vulkaan veroorzaakten dat het vulkaanlichaam in toenemende mate instabiel werd. In de depressie die na het instorten van de vulkaanflank van de Garafia achter bleef, ontstond een nieuwe vulkaan. Deze Taburiente-vulkaan produceerde vooral basaltische lava. De uitgestroomde lava vulde in de loop van de tijd de ´wond´ van de bergstorting geheel op. Deze afgezette basalten vormen momenteel een plateau dat tegen de steile rand van de ineengestorte vulkaanflank aan ligt.

 

 

Langs de randen van de Caldera de Taburiente zijn door bergstortingen en langdurige verwering in de steile rotswanden allerlei vulkanische afzettingen en basaltische gesteenten ontsloten.

Op Roque de los Muchachos zijn door verwering harde uit basalt bestaande spleetvullingen in de zachtere, zwak verkitte tuf- en lapilli-afzettingen vrijgeprepareerd. Ze vormen 'muren' in het landschap.

Afhankelijk van de weerstand tegen verwering zijn langs de randen van Roque de los Muchachos op de overgang naar Caldera de Taburiente prachtige en soms ook fraai gekleurde vulkanische afzettingen zichtbaar. De oranje en roestbruine lagen op de foto zijn tuf- en lapilli-afzettingen, afgewisseld met lagen basalt en grovere pyroclasten.

Overal in dit gebied is in de rotswanden te zien dat basalt- en afzettingen met pyroclasten in een bepaalde richting hellen. Zij markeren delen van de vroegere kegelvormige Taburiente vulkaan, die door bergstortingen en langdurige erosie op enkele restanten na is verdwenen.

Caldera de Taburiente wordt in het zuiden begrensd door de Cumbre Nueva, een hoge bergrug die naar het zuiden zijn vervolg vind in de Cumbre Vieja. Merkwaardig is dat de Cumbre Nueva, in tegenstelling tot wat zijn naam suggereert, geologisch ouder is dan de zuidelijke Cumbre Vieja.

Staande op de bergkam van Cumbre Nueva heeft men een indrukwekkend uitzicht naar het zuiden. De bijna immer aanwezige passaatwolken worden op veel plaatsen door de hoge bergrug tegengehouden. Alleen op een paar plaatsen schuiven de wolken over de bergkam, waar ze aan de andere kant een wolkenwaterval vormen en oplossen. 

Over de kam van beide cumbres lopen wandelpaden. Hierdoor is het mogelijk lange dagwandelingen te maken door een zeer afwisselend vulkanisch landschap met voortdurend prachtige uitzichten.

Vanaf de vulkaan Birigoyo op de Cumbre Vieja is bij bepaalde weersomstandigheden een wolkenwaterval te zien. Passaatwolken aan de oostzijde van het eiland 'vloeien' over de kam van de Cumbre naar beneden. Door adiabatische opwarming lossen de wolken daarbij op. De wisselende aanvoer van wolken veroorzaakt een spectaculair schouwspel dat het best van enige afstand bekeken kan worden.



De vulkanische activiteiten van de Taburiente-vulkaan verplaatsten zich ca. 0,78 miljoen jaar geleden naar een drietal N-W, N-O en N-Z verlopende breukzones. De erupties leidden ertoe dat een pakket lava afgezet werd dat op sommige plaatsen meer dan 1000 m dik is. In deze periode kwam vooral het noord-zuid gerichte breuksysteem door aanhoudend vulkanisme tot expressie. Hierbij ontstond de Cumbre Nuovo. Er werden tijdens talloze erupties zoveel vulkanische producten uitgestoten, dat de bergrug een hoogte moet hebben bereikt van ruim 2500 m. Dit had tot gevolg dat de hellingen van het eiland ook instabiel werden. Het gevolg was een bergstorting op de westflank van de cumbre, ca. 560.000 jaar geleden. Bij deze aardverschuiving kwam naar schatting ca. 18/ - 200 km3 vulkanisch gesteente vrij, dat door de zwaartekracht in zee afgleed. Dankzij deze aardverschuiving ontstond een brede depressie, waaruit de huidige Valle de Aridane is ontstaan. Door insnijding en terugwijkende erosie ontstond hieruit ten langen leste de imposante Caldera de Taburiente.

 

 

Zicht op de vulkaan Deseada - Cumbre Vieja, la Palma. Het vulkanisme op de zuidelijke Cumbre Vieja is geologisch gezien nog jong. Wandelpaden voeren de wandelaar langs verschillende vulkanen, die door hun kaalheid blijk geven dat ze nog niet zo lang geleden zijn uitgebarsten.

Pico Nambroque - Cumbre Vieja met een veld met basaltische bloklava.

Vulkaan La Deseada op de Cumbre Vieja met op de achtergrond de caldera de Taburiente.

De vulkaan La Desdeada is hoofdzakelijk opgebouwd uit losse producten als lapilli en vulkanisch as. Deze veroorzaken de gelaagde opbouw op de foto.

Vulkaan Hoyo Negro op de Cumbre Viejo, La Palma. Tijdens een ca. 5 uur durende kilometers lange wandeling komt men over de 'grote vulkaanroute' aan bij deze vulkaan. Het eerste deel van de wandeling voort zo'n 2,5 uur lang langzaam stijgend door een bos van Canarische dennen. Op een hoogte van ruim 1900 meter komt men tenslotte aan bij twee vulkanen: Hoyo Negro en Durzanero. Het traject is zeer de moeite waard; een landschap van kraters, as- en lapillivelden bepalen het ruige vulkaangebied op dit deel van La Palma.

In de krater van de vulkaan Hoyo Negro stapelen as- en lapillilagen zich op elkaar, afgewisseld door afzettingen met voornamelijk vulkanische bommen. 

Pahoehoe-lava op Llano de Banco op La Palma. Pahoehoelava toont heel fraaie vloeiingsstructuren. De stollingsstructuren zijn ontstaan uit gasarme, dunvloeibare basaltlava, die door zijn hoge temperatuur makkelijk over het aardoppervlak uitvloeit en soms rivieren van roodgloeiende lava vormt. Nadat de lavatoevoer stopt blijven er zoals hier fraaie lavatunnels over waarvan de wanden bekleed zijn met gestolde lavaflarden. 

Pahoehoe lava op Llano de Banco die over elkaar is uitgevloeid. De basaltlava demonstreert de dunvloeibaarheid van de lava tijdens de eruptie.



De vulkanische activiteiten in dit deel van La Palma kwamen ca. 400.000 geleden tot een eind. Na een periode van rust verplaatste het centrum van vulkanisme zich langzaam in zuidelijke richting, naar de huidige Cumbre Vieja. De oudste lava´s hier zijn ca. 123.000 jaar geleden uitgevloeid. Langs een noord-zuid verlopende breukzone werden voornamelijk basaltische lava´s uitgestoten, die onderaards vergezeld gingen van de vorming van een serie domes met een fonolietische samenstelling.

Recente uitbarstingen op La Palma beperken zich tot het zuidelijke deel van het eiland. Opzij van de vulkaan San Antonio barstte in 1971 voor het laatst de vulkaan Tenegua uit. De donkere basaltische lava die hierbij werd uitgestoten bedekt de hele zuidpunt van het eiland. Hoewel la Palma bekend staat als een prachtig groen eiland, kan het contrast met het troosteloze, met zwarte lava bedekte oppervlak van het eiland niet groter zijn.

 

 

Afgezien van talrijke vulkanische hoogtepunten staat La Palma ook bekend om zijn prachtige kletsnatte laurierbos Los Tilos. Het is de natste plek op het eiland. Jaarlijks valt hier maar liefst 1000mm neerslag!.  De rotswanden zijn begroeid met een weelderige vegetatie van vooral varens.

Op de hogere natte delen van het eiland komen zelfs watervallen voor. Het water zoekt vervolgens zijn weg door beddingen die bezaaid zijn met duizenden grote en kleinere, deels afgeronde vulkaankeien.

De zuidpunt van La Palma wordt gedomineerd door twee vulkanen: de San Antonio en de Tenegua. Op de foto is de Tenegua met zijn krater afgebeeld. Lava die gedurende twee dagen uit deze vulkaan is gestroomd bedekt momenteel de uiterste zuidpunt van het eiland. Het is een vrijwel onbegaanbare, zwarte vlakte met zeer ruwe Aa lava.

Beide vulkanen kunnen via smalle wandelpaden beklommen worden. De kleurige vulkanische afzettingen van de Tenegua op de voorgrond contrasteren met de zwarte lapillihellingen van de San Antonio op de achtergrond.

De scoria en lava afzettingen in de omgeving van de San Antonio zijn al wat ouder dan die van de Tenegua, vandaar dat het grillige en kleurrijke lavalandschap inmiddels een schaarse begroeiing van succulenten laat zien.

Op de korrelige ondergrond van zwarte basaltische lapilli is het voor planten moeilijk om aan voldoende water te komen. Alleen de best aangepaste soorten vinden een groeiplaats.

De kraterhellingen van de San Antonio zijn spaarzaam begroeid met kleinblijvende, slecht groeiende Canarische dennen. Het losse vulkanische materiaal dat vooral uit korrelige lapilli bestaat houdt zeer slecht vocht vast. De diep wortelende bomen vinden op deze manier nog voldoende vocht om in leven te blijven. Maar groeien doen ze slecht.

De scoriakegel van de vulkaan San Antonio is door zijn bedekking met lapilli vrijwel onbegroeid. Alleen op de oudere vulkaanafzettingen zijn door verwering en stofinvang talrijke bomen en planten aanwezig. Hier zijn de omstandigheden redelijk gunstig waardoor jonge en nog kegelvormige Canarische dennen er een groeiplaats vinden.


 

 

Terug

 

 

 



 

© 2010-heden Kijkeensomlaag.nl
Flag Counter