Het vulkanisme op de Canarische eilanden

De Canarische eilanden liggen in de Atlantische Oceaan, ruim 100 km voor de Afrikaanse westkust. Hoewel de eilanden dicht tegen het Afrikaanse continent aan liggen, hebben zij er in geologische zin niets mee te maken. De eilanden zijn gevormd door opwelling van basaltisch magma, afkomstig uit de mantel onder de oceaanbodem. Of het opwellen van magma via een hotspot naar het aardoppervlak kwam of dat het ontstaan van de eilanden door breuken in de oceaanbodem is veroorzaakt, is nog steeds niet met zekerheid uitgemaakt.

Op deze satellietopname zijn de grootteverschillen van de eilanden goed te zien. Ook valt op dat Lanzarote en Fuerteventura dicht bij elkaar en in elkaars verlengde liggen. De zeediepte tussen beide eilanden is slechts enige tientallen meters, waar die tussen de overige eilanden enige kilometers bedraagt. Beide eilanden vormen in feite één vulkanisch complex.

De Canarische eilanden vormen een westzuidwest en noordoost gerichte archipel van zeven eilanden. Samen met de eilandengroep van de Selvagens en een aantal vulkanische seamounts, waarvan een paar eerder eilanden vormden, stellen deze oceanische eilanden de Canarische vulkanische provincie samen. Het vulkanisme manifesteert zich in een 800 km lange en een 400 km brede gordel. Opvallend is dat de ouderdom van de eilanden en seamounts van het noordoosten uit (Lars Seamount, 68 miljoen jaar) naar het zuidwesten afneemt (El Hierro, ca. 1 miljoen jaar). Deze in westelijke richting afnemende ouderdom ondersteunt de theorie van hotspotvulkanisme.
 

De ouderdom van de Canarische eilanden verschilt nogal. Lanzarote en Fuerteventura zijn het eerst ontstaan. Zo'n 20 tot 15 miljoen jaar geleden vormden beide al eilanden, terwijl van de overige eilanden nog niets te zien was.

De vulkanische activiteiten in dit gebied vonden plaats op een basaltische oceaankorst uit de Jura-tijd. De aardkorst is in het oosten van het vulkanische gebied ca. 180 miljoen jaar oud, in het westen ca. 150 miljoen jaar.

Ondanks de grote verschillen in geologische ouderdom vonden op alle Canarische eilanden, Fuerteventura en Gomera uitgezonderd, in het Holoceen nog vulkanische uitbarstingen plaats.
 

In 1909 vond voor het laatst een uitbarsting op het eiland plaats. Bij de plaats Santiago del Teide ontstond toen in een aantal dagen een nieuwe vulkaan Chinyero. Hoewel ogenschijnlijk uitgedoofd, is het vulkanisme op Tenerife nog springlevend. Vulkanen houden soms lange pauzes voordat ze opnieuw uitbarsten.	Zo ziet de vulkaan Chinyero op Tenerife er vandaag-de-dag uit. Na 100 jaar is alles nog  volkomen onbegroeid.
In 1971 barste op de zuidpunt van La Palma de vulkaan Teneguia uit. De eruptie duurde 24 dagen, waarbij naast veel los materiaal ook veel lava uit de krater vloeide. Men heeft vastgesteld dat er tijdens de erupties zo'n 40 miljoen kubieke meter lava naar buiten kwam.	Tegenwoordig is bij de vulkaan geen enkele activiteit meer te bespeuren.

Terug