Rapakivi's zijn meest granietische gesteenten met een overwegend roodachtige kleur. In Noord-Nederland zijn het veelvoorkomende zwerfstenen. In Oost-Drenthe en op het noordeinde van de Hondsrug in de provincie Groningen zijn het de meest gevonden gidsgesteenten.
 

 

Vrijwel alle zwerfsteenrapakivi's zijn afkomstig uit het gebied van

de Åland-eilanden, een archipel van duizenden eilanden in

Zuidwest-Finland, op de overgang van de Oostzee naar de

Botnische Golf.

 

 

Het meest bekend en ook het makkelijkst herkenbaar is de 

Ålandrapakivi. Zwerfstenen ervan zijn al op afstand herkenbaar

aan de opvallende ronde tot eivormige witomrande veldspaten.

Vooral bij enigszins verweerde zwerfstenen is dit ringenbeeld

heel duidelijk. De grote ronde veldspaten in het gesteente zijn

ommanteld door een dunne schil plagioklaas. Deze veldspaatsoort

verweert krijtwit. In combinatie met de rode kleur van de graniet

vormt de witte plagioklaas een opvallend contrast. Op doorsnede 

is de mantel van plagioklaas als een dunne witte ring zichtbaar. 

 

 

 

Alandrapakivi_-_Emmerschans Alandrapakivi

Alandrapakivi - Zwerfsteen van Emmerschans (Dr.).

 

Alandrapakivi - Zwerfsteen van Borger (Dr.).


 

 

Ålandrapakivi is niet alleen als zwerfsteen bijzonder algemeen, 

ook in het moedergebied op Åland is deze rapakivi het

belangrijkste gesteentetype. Opvallend is de enorme variabiliteit

van het gesteente. Het vinden van twee identieke zwerfstenen

is bijna onmogelijk. Ondanks dat zijn ze makkelijk herkenbaar.

 

 

Naast het gewone type zijn nog tal van andere rapakivigranieten

bekend. Ook deze varianten zijn als zwerfsteen makkelijk te vinden.

Het is zaak om zich in het begin op een paar hoofdtypen te

concentreren. Zo leert men de overige typen en overgangen

makkelijker herkennen.

 

Zwerfstenen uit verweerde keileem tonen de rapakivikenmerken 

vaak het duidelijkst. Vooral de keileemontsluitingen op de Hondsrug 

zijn rijk aan mooie en duidelijke rapakivi's. Het is dus de moeite

waard te letten op graafwerkzaamheden in deze heuvelrug. Alle kans

dat U in de uitgegraven leem een fraaie reeks typen kunt verzamelen.
 

 

 

Alandrapakivi__-_Exloo_Drjpg Alandrapakivi_verweerd_-_Hoge_Veld_Bunne

Alandrapakivi, donker type - Zwerfsteen van Exloo (Dr.).

 

Alandrapakivi, verweerde akkersteen - Zwerfsteen van het Hoge Veld, Norg (Dr.).

 


 

Rapakivi's die op en langs akkers liggen zijn doorgaans sterk

verweerd en uitgeloogd. De stenen zijn poreus en door de vervuiling

met humusbestanddelen onaantrekkelijk. Van de typische ringenstructuur

is aan de stenen op deze vindplaatsen doorgaans weinig te bespeuren

of het moet zijn dat de ringen zich als vuildonkere groeven aan het

oppervlak van de zwerfsteen aftekenen. Schoongeregend zijn deze

rapakivi's bleek vuilgrijswit met talrijke kleine donkere spikkels van

kwarts.

 

 

De belangrijkste en meest voorkomende zwerfsteenrapakivi's zijn:

Ålandrapakivi, Ålandgraniet, Ålandgranofier en Ålandkwartsporfier.

Op de groepsfoto's hieronder krijgt U alvast een indruk van de

variatierijkdom.
 

 

 

Alandgraniet_zwakporfirisch_type_-_Emmerschans Alandgranofier Groningen Alandkwartsporfier_-_Groningen

Alandgraniet, zwakporfierisch type, verweerd - Zwerfsteen van Emmerschans (Dr.).

 

Alandgranofier, door verwering gebleekt - Zwerfsteen van Groningen.

 

Alandkwartsporfier, door verwering gebleekt - Zwerfsteen van Groningen.

 

 

 

Rapakivi_1 Rapakivi_2

Rapakivi's uit keizand - Balloërveld bij Rolde (Dr.).

 

Rapakivi's uit verweerde keileem - Groningen.

Rapakivi_v3 Rapakivi_4

Rapakivi's uit de keileem van Groningen.

 

Sterk verweerde rapakivi's, akkerstenen - Noordesch, Loon (Dr.).

 
Terug





 

© 2010-heden Kijkeensomlaag.nl
Flag Counter